Geçen hafta yine bu köşede 6331 sayılı İş sağlığı ve Güvenliği yasasının 30 Haziranda yürürlüğe girecek yeni yükümlülüklerini ve getirilen ağır idari para cezası yaptırımlarını yazmıştık.

Merhaba Sevgili okuyucularımız, Geçen hafta yine bu köşede 6331 sayılı İş sağlığı ve Güvenliği yasasının 30 Haziranda yürürlüğe girecek yeni yükümlülüklerini ve getirilen ağır idari para cezası yaptırımlarını yazmıştık.

Bizim yazılarımızın ardından yine geçen haftanın ikinci yansından itibaren yasasının kapsam yönünden 30 Haziran 2013 tarihinde yürürlüğe girecek olan maddelerinin 30 Haziran 2014 ve 2016 yıllarına ertelendiği ile ilgili haberler basına yansıdı. Henüz resmi bir açıklama olmaması ile birlikte konuyu yakın takip eden tüm çevrelerce yasanın erteleneceğine kesin gözüyle bakılıyor. Ne yazık ki İş sağlığı güvenliği bakımından geri kalmış ülkelerle rekabet halinde olan ülkemizde böyle bir yasa değişikliğine acaba neden ihtiyaç duyuldu ve şimdi bu yasa neden erteleniyor? Çok yakın bir geçmişte TMMOB Makine Mühendisleri Odasının 18-20 Nisan 2013 tarihlerinde gerçekleştirdiği "VII. Ulusal İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kongresi’nin sonuç bildirgesi açıklandı.

Bildirgede Türkiye’nin iş kazalarına dair karnesi de yer verildi. Buna göre, Türkiye her 100 bin çalışan başına düşen ölümlü iş kazalannda Avrupa’da birinci, dünyada üçüncü sırada yer alıyor. İş kazası sonucu ölüm sayısı 2008’te 865 iken 2011’de bin 700’e yükseldi. Şimdi yukarıdaki tabloya baktığımızda gerçekten de mevcut yasanın değiştirilip iş kazaları ve meslek hastalıkları risklerinin en aza indirilmesinin ülkemizin öncelikli sorunlanndan biri olduğu apaçık bir biçimde ortada. Ancak apar topar hazırlanan ve uygulanabilirliği yeterince ölçülmeden adeta yangından mal kaçırırcasına çıkartılan yasalardan biri de ne yazık ki bu 6331 sayılı yasa oldu.

Ülkemizde iş cinayetleri olarak da adlandınlan çalışanlarımızın canına mal olan, sakat kalmalanna iş göremez duruma düşmelerine sebebiyet veren iş kazalarını önlemeye yönelik çıkartılan yasa ve yönetmeliklere kimin itirazı olabilir ki? Ama gelin görün ki Devletin kendi denetim görevini yeterince yerine getiremediği için uygulama kapsamını genişletip cezalan arttırmaya yönelik çıkarttığı bu yasa belli ki başına dert oldu. Gerçekten de yasa en küçük işyerlerini dahi kapsayıp küçük esnaf ve zanaatkara hatta görevli çalıştıran apartmanlara dahi risk değerlendirmesi yaptırma, doktor, hemşire iş sağlığı güvenliği uzmanı bulundurma veya bu hizmeti dışandan satın alma gibi yükümlülükler getirmektedir.

Şüphesiz ki bu ayın sonuna kadar pek çok irili ufaklı işletme, esnaf hatta apartman bu yükümlülükleri yerine getiremeyip cezalı duruma düşecekti. Diğer taraftan yasanın tamamının yürürlüğe gireceği Temmuz 2014 de ise 1 milyon 450 bin işletme için aynı risk söz konusu idi. Durum böyle iken (basından edindiğimiz bilgilere göre) geçen hafta Türkiye esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Başkanı Bendevi Palandöken Başbakanı ziyaret ederek yasanın ertelenmesi talebinde bulundu. Palandöken daha sonra şu açıklamalan yaptı; "Sürenin 4857 sayılı İş kanunun 81’inci maddesi kapsamında çalışanlar hariç kamu kurumlan ile 50’den az çalışanı ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri için kanun yayımı tarihinden itibaren 4 yıl sonraya erteleniyor. Yine 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren 1 yıl sonra (30 Haziran 2013) uygulamaya başlanacakken, şimdi 1 yıl daha eklenerek 2 yıl süreyle uzatılacak." Ne kadar ilginç değil mi.

Böylesi önemli bir konuda açıklama hükümetin bu konudaki en yetkili ağzı olan Çalışma Bakanından değil de bir esnaf konfederasyonu başkanından geliyor. Diğer taraftan madem böyle bir yasaya ihtiyaç duyuldu (ki yasaya olan ihtiyaç iş kazalarıyla ilgili istatistikî verilere bakıldığında son derece açık) o halde şimdi yasayı niye erteliyorsunuz Ve daha önemlisi erteleneceği söylenen 2-4 yıl içinde gerçekleşebilecek olası iş kazalan sonucunda meydana gelecek yaralanmalardan ölümlerden kim sorumlu olacak? Ayrıca yeni yasa kapsamında İş sağlığı Güvenliği uzmanlığı alanı çok önemli bir istihdam alanı haline dönüştü ve pek çok genç bu konuda eğitim alarak kendilerine istihdam olanakları aramaya başladılar.

Çok yakın bir geçmişte 30 bin kişi bu konuda açılan sınava girdi. Erteleme olmasa yasanın tamamının yürürlüğe gireceği Temmuz 2014de bu alanda 100bin kişiye daha istihdam olanağı sağlanması bekleniyordu. Bu erteleme karan ile ilgili resmi açıklamayı merakla bekliyoruz. Ben bu sarıdan yazarken henüz bir resmi açıklamaya rastlamadım. Ancak şayet bu açıklama gelirde konu resmiyet kazanırsa ertelemeyle ilgili aklıma ilk gelen nedenlerden biri şüphesiz ki yaklaşan seçimler olacak. Çünkü Türkiye’de 2 milyon 23 bin 359 esnaf ve sanatkar, bu esnaf ve sanatkara ait 2 milyon 174 bin işletme bulunuyor. Esnaf ve sanatkarlar aileleriyle birlikte 8-9 milyonluk bir kesimi oluşturuyor.