En son Türkiye’den Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek başkanlığında içinde Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin de olduğu bir heyet Rusya’ya giderek domates ihracatı konusunu da ele aldı. İç pazarda da enflasyonla mücadele kapsamında meyve sebzeye yönelik birçok önlem alınıyor. Daha önce marketlerde satılan meyve sebzede alış fiyatlarının da yazıldığı künyelerin asılması zorunlu hale getirilmişti. Ancak pek fazla değişen bir şey olmadı. Hükümetin gösterdiği çabalara rağmen domates fiyatları yükselmeye devam etti.

 

Biz de Türkiye’de domates fiyatlarının nasıl olduğu konusunu araştırmak için pazar yerlerine ve marketlere gittik. Pazarda domates fiyatları 5 ile 8 lira arasında değişirken, bazı marketlerde fiyatların 10 lirayı aştığına şahit olduk. 

 

 

Pazar yerinde daha ilk gittiğimiz tezgahta domates fiyatı 8 lira. Aynı tezgahta 6 liraya da domates var. Farkı nedir diye sorduğumuz esnaf, sorumuzu ‘kalitesi’ diye cevaplandırıyor. Fiyatların neden yüksek olduğunu sorduğumuzda ise şu cevabı veriyor: “Şu anda Suriye ve Kuzey Irak gibi ülkelere çok fazla domates ihraç ediliyor. Rusya’ya da başka yollardan domates gidiyor. Bir de şu sıralarda üretim az. Seralarda üretim yavaşladı. Tarla üretimine geçiş başlayacak. Domates piyasada az olduğu için domates üreticileri de rahat davranıyor. ‘İster al ister alma’ düşüncesinde. Çünkü çok rahat ihraç pazarına gönderebiliyor.”

 

 

Bir başka pazarcı da fiyatların yüksekliğinden şikayetçi. Geçen yıl bu zamanlarda aldığımın iki katı kadar domatesi tezgaha getirdiğini ifade etti ve şunları söyledi: “Pazar tezgahında domates olmazsa olmaz. Vatandaş gelmez. Şimdi sadece domates almak için 700 lira ödedim. Bu ciddi bir sermaye gerektiriyor. 3 lira 75 kuruştan aldığım domatesi 5 liradan satmaya çalışıyorum. Aldığım domatesin içinden çürükler çıkıyor. Fire veriyor. Domatesten para kazanmak çok zor.” Diğer bir pazarcı ise fiyatların yüksekliğini ‘şişirme’ olarak tanımlıyor. Suni bir fiyat oluşturulduğunu söyleyen pazarcı esnafı, “Elde domates var. İhracat yapamadıklarını söylüyorlar. O zaman neden fiyatlar yüksek. Bunu açıklamaları gerekiyor” dedi.

Markete bakarken pazar uçtu

 

 

PAZAR yerlerinde fiyatların yüksekliği ile ilgili düşünceler böyle olurken, ihracatçı gözünden durum daha farklı. Antalya Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Satıcı’ya göre domates fiyatlarındaki yüksekliğin ihracatla pek bir ilgisi yok. Satıcı, “İhracat geçen yıla göre bu dönemlerde az da olsa arttı. Ancak asıl nedenlerden biri Antalya’da iklimin sert geçmesi. Bu yüzden rekolte düştü. Ayrıca şu anda bir geçiş dönemi yaşanıyor. Eski üretim biterken, yeni üretimin gelmesi bekleniyor. Bir iki hafta içinde fiyatlar aşağı inecektir” dedi.

 

ÜRETİCİ birlikleri de geçmiş dönemlerde yaşanan sel felaketlerinin fiyatların yükselmesine neden olduğunu savunuyor. Özellikle Mersin’de yaşanan sel felaketleri sonrasında neredeyse orada sera kalmadığını belirten üretici birliğinin yöneticisi, “Şu anda sera üretimi devam ediyor. Tarla üretimine haziran aylarında geçilir. Ancak fiyatların takibi yapılması gerekiyor. Bu da ancak ürün takibi ile olabilir. Türkiye’de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı da dahil kimse kaç hektar alanda domates ekilmiş bilmiyor” dedi. 

 

TÜRKİYE İhracatçılar Meclisi Başkanı Mehmet Büyükekşi de önceki akşam katıldığı bir toplantıda domates ile ilgili şu ifadeleri kullandı: “Türkiye’de domates fiyatının pazarda 9 liraya kadar yükseldiğini görüyorum. Bunun en önemli nedeni domates üreticilerinin çilek üretimine kaymış olması. Ayrıca domates üretiminde bir takım sıkıntılar yaşanıyor.”